Sàng lọc trước sinh (SLTS) và sàng lọc sơ sinh (SLSS) là hai biện pháp dự phòng nhằm phát hiện những bất thường của trẻ từ khi còn trong bụng mẹ và ngay khi trẻ ra đời. Thực hiện SLTS và SLSS tốt sẽ giúp cho trẻ sinh ra phát triển bình thường hoặc tránh được những hậu quả nặng nề do dị tật bẩm sinh, giảm thiểu số người tàn tật, thiểu năng trí tuệ trong cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Thực hiện Kế hoạch số: 1233/KH-SYT, ngày 26 tháng 3 năm 2025 của Sở Y tế tỉnh Gia Lai về việc Điều chỉnh bổ sung Kế hoạch 534/KH-SYT, ngày 11/02/2025 của Sở Y tế về việc thực hiện Dự án Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em (Dự án 7) năm 2025 thuộc chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Gia Lai, giai đoạn 2021 – 2025.
Tiếp tục triển khai Quyết định số 1999/QĐ-TTg ngày 07/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030, đến nay, huyện Chư Prông đã thu được một số kết quả: tỷ lệ phụ nữ mang thai tham gia sàng lọc trước sinh và trẻ mới sinh tham gia sàng lọc sơ sinh năm sau tăng hơn năm trước.
Đây là một trong những đề án trọng tâm được huyện Chư Prông đẩy mạnh nhằm nâng cao chất lượng dân số. Qua các năm triển khai và quan tâm thực hiện, đề án đã dần phát huy hiệu quả, nhiều người đã chủ động sàng lọc sức khỏe bảo vệ thế hệ tương lai phát triển khỏe mạnh.
Từ ngày 02/4/2025 đến ngày 28/4/2025 Phòng Dân số - Trung tâm Y tế huyện đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, các xã đẩy mạnh công tác truyền thông về lợi ích khi thực hiện SLTS và SLSS với trên 1.900 người tham dự; vận động phụ nữ chuẩn bị mang thai và đang mang thai thực hiện tầm soát, SLTS và SS. Phối hợp với các ban ngành đoàn thể tổ chức truyền thông cung cấp thông tin về lợi ích của việc SLTS và SLSS tại các xã trên địa bàn huyện. Tại các buổi truyền thông, chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ mang thai đã được cung cấp những kiến thức về lợi ích của SLTS và SLSS; khi nào cần xét nghiệm SLTS và SLSS; các bước thực hiện SLTS và SLSS; những điều cần biết về dị tật bẩm sinh, các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đối với dị tật bẩm sinh và phòng tránh dị tật bẩm sinh; những lưu ý về chế độ ăn uống hợp lý trong quá trình mang thai... Từ đó giúp trẻ sinh ra tránh được những hậu quả nặng nề do dị tật bẩm sinh như down, rối loạn di truyền, dị tật ống thần kinh, khuyết tật về tim, thiếu men G6PD gây biến chứng vàng da, thần kinh, suy tuyến giáp trạng bẩm sinh và tăng sản thượng thận bẩm sinh...
Ngoài công tác tuyên truyền, trung tâm Y tế huyện Chư Prông cũng sẽ tổ chức khám sàng lọc trước sinh cho các bà mẹ mang thai sinh sống tại các thôn làng đặc biệt khó khăn và sàng lọc sơ sinh cho trẻ mới sinh.
Để sinh ra những em bé khỏe mạnh, việc tham gia sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh là rất quan trọng. Người phụ nữ ngay từ khi có ý định mang thai cần phải trang bị cho mình kiến thức cần thiết để góp phần giảm tỷ lệ bệnh tật ở trẻ.
Những đứa trẻ sinh ra không may bị dị tật hoặc thiểu năng trí tuệ không chỉ là sự thiệt thòi, nỗi đau cho trẻ mà còn là gánh nặng cho gia đình và toàn xã hội. Để phát hiện xác định các nguyên nhân gây ra tật, bệnh bẩm sinh ở thai nhi và trẻ sơ sinh, các bác sĩ khuyến cáo, thai phụ cần đến khám và thực hiện sàng lọc theo hướng dẫn của bác sĩ tại các cơ sở y tế có chuyên khoa sản.
Về sàng lọc trước sinh, trong 3 tháng đầu thai kỳ: siêu âm hình thái thai nhi, đo độ mờ da gáy vào lúc tuổi thai từ 11-13 tuần 6 ngày và thực hiện một số xét nghiệm để phát hiện nguy cơ mắc hội chứng Down, dị tật ống thần kinh; tầm soát vi-rút gây dị tật thai nhi, thiếu máu, giang mai, viêm gan B, C. Trong 3 tháng giữa thai kỳ, thực hiện một số xét nghiệm cần thiết vào lúc tuổi thai từ 14-21 tuần; siêu âm hình thái và cấu trúc các cơ quan của thai nhi vào lúc tuổi thai từ 20-24 tuần nhằm phát hiện các bất thường của hệ thần kinh, hệ tim mạch, ở lồng ngực, dị tật của dạ dày - ruột, sinh dục - tiết niệu, xương... Trong 3 tháng cuối thai kỳ: không có chỉ định sàng lọc, chẩn đoán trước sinh. Tuy nhiên, các bà mẹ mang thai cần siêu âm trong thai kỳ này để đánh giá tình trạng phát triển của thai nhi và tiên lượng cho cuộc sinh nở.
Đối với sàng lọc sơ sinh, trẻ sinh ra từ 24-72 giờ, lấy máu ở gót chân trẻ nhằm phát hiện sớm những dị tật ở trẻ sơ sinh mà mắt thường không nhìn thấy được. Một số dị tật được phát hiện qua sàng lọc sơ sinh như: suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh và một số rối loạn chuyển hóa bẩm sinh khác./.
In bài viết
